Gebelikte Ayrıntılı (Detaylı) Ultrason’un önemi

Radyoloji Uzmanı Uzm.Dr. İlker Eroğlu, “Ayrıntılı (Detaylı) Ultrason çekiminin önemine dikkat çekerek, “gebelikte risk veya şüphe saptandığında ayrıntılı inceleme hayati önem taşımaktadır” dedi.

Samsun Büyük Anadolu Hastaneleri Radyoloji Uzmanı Uzm. Dr. İlker Eroğlu, Ayrıntılı (Detaylı) Ultrason, ultrason uygulamaları hakkında bilgiler verdi.

SORUNLARIN ERKEN TEŞHİSİ
İkinci Düzey (İleri Düzey) Ultrasonografi’nin Gebeliğin 18-23. gebelik haftaları arasında uygulandığını belirten Büyük Anadolu Hastaneleri Radyoloji Uzmanı Uzm. Dr. İlker Eroğlu, “Hamilelikte ultrason, anne karnındaki bebeğin muayene edilmesine olanak sağlayan önemli bir muayene aracıdır. Hem normal (sorunsuz) gebeliklerin takibinde hem de komplike (sorunlu/ problemli) gebeliklerin takibinde kullanılmakta ve bebekle ilgili birçok olası sorunun erkenden teşhisine olanak sağlamaktadır.
Ayrıntılı ultrasonografi veya detaylı ultrasonografi veya ileri düzey (ikinci düzey) ultrasonografi aynı anlamdadır.
3 boyutlu ultrasonografi veya 4 boyutlu ultrasonografi bunlarla aynı anlama gelmez ancak halk arasında çoğunlukla aynı sanılır.

2 BOYUTLU OLARAK YAPILIR
Ayrıntılı ultrasonografi esas olarak 2 boyutlu olarak yapılır. Ayrıntılı ultrasonografide önemli olan ultrason cihazının 3 veya 4 boyutlu olması değildir, hatta 3-4 boyutlu olmasa da olur. Ayrıntılı ultrasonografide önemli olan bu konuda deneyimli bir uzmanın (genellikle perinatoloji veya radyoloji uzmanı) değerlendirmesidir.
Fetal anomali taramasında bir risk veya şüphe saptandığında ayrıntılı inceleme için hasta detaylı (ikinci düzey) ultrasonografi incelemesine sevk edilir. Burada radyoloji uzmanı tekrar inceler ve aileye bebeğin durumu hakkında ayrıntılı bilgi verir. Detaylı ultrasonografi 18-23 haftalar arasında uygulanabilir.

3 VEYA 4 BOYUTLU ULTRASON (3-4D USG)
Bir teknoloji mucizesi olan 4 boyutlu ultrasonla, bebeğin anne karnında gerçek ve eş zamanlı hareketlerini izlemek mümkündür. 3 boyutlu ultrasonda alınan görüntülere zaman faktörünün eklenmesi ile hareketler de görünür hale gelir ve bu da 4 boyutlu ultrason olarak adlandırılır. 4 boyutlu ultrason cihazları iki boyutlu inceleme özelliğinin yanı sıra, renkli doppler ve 3 boyut özelliğini birlikte barındırırlar. Esas olarak 3 veya 4 boyutlu ultrason klasik 2 boyutlu ultrason kullanımını gereksiz kılacak bir yöntem değildir. Ancak, klasik ultrasonda saptanması güç olan veya deneyim isteyen bazı durumlarda avantaj sağlamaktadır. Özellikle bebeğin dış yapısının incelenmesinde (yarık dudak, kol ve bacaklardaki bazı detay anomalilerin görülmesinde, nöral tüp defektlerinde) avantajlıdır.
Gebelikte 4 boyutlu ultrasonun yapılmasının en önemli avantajlarından biri, anne ve baba adaylarının doğmamış bebeklerinin gerçek görünümünü görmeleri ile normalde doğumdan sonra kurulması beklenen duygusal bağların daha önceden oluşmasıdır.

TEKRAR YAPILMAZ
Sıklıkla normalde gebelikte 1 kere yapılır, tekrar yapılmaz. Bu incelemeye, ikinci trimester ultrasonografi taraması, ayrıntılı fetal inceleme, detaylı fetal anatomik inceleme gibi değişik isimler verilmektedir. Halk arasında ise renkli ultrason gibi yanlış bir isimlendirmesi de vardır. Halk arasında üç boyutlu dört boyutlu ultrasonodrafi denmektedir.
Ancak ayrıntılı ultrasonografi için üç ya da dört boyut gerekli değildir. Bu konuda uzman bir hekim tarafından bebeğin iki boyutlu dediğimiz ultrasonografi ile ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmesidir.
Detaylı ultrasonografi 18-23. haftalar arasında yapılabilir.

GEÇ KALINMAMALI
Bu dönemde bebek ve organları yeterince büyümüştür ve daha iyi görüntü elde etmek için bebeğin çevresindeki su miktarı boldur. Bu dönemde yapılmasının bir başka nedeni de olası bir anomali saptanması durumunda gebeliğin sonlandırılması açısından çok geç kalınmış olmamasıdır.
Değerlendirmenin sağlıklı yapılabilmesi için teknik özellikleri üstün olan bir ultrason cihazının kullanılması uygun olur.
Detaylı ultrasonografinin bu konuda özel eğitim almış kişiler tarafından yapılması idealdir.
Detaylı ultrasonografinin amacı bebekte görülebilecek doğumsal kusurların tespit edilmesi ve bazı genetik hastalıklarda ortaya çıkabilecek olan anomalilerin saptanarak gerekirse ileri inceleme yapılmasıdır. Ancak teknolojideki tüm bu gelişmelere karşın en iyi cihazlar ve en tecrübeli uzmanların varlığında bile doğumsal kusurların ancak %80 i fark edilebilir.

BELİRTİLERİ NELERDİR
•Kafatası ve kafa içi problemler, beyin dokusunun gelişimsel bozuklukları, beyin boşluklarının genişlemesi (kafada su toplanması vs.)
•Yüz ve yüze ait sakatlıklar (yüzdeki yarıklar, dudak yarıkları vs.)
•Omurganın gelişimsel bozuklukları (örn: belde açıklık, kemiklerde eğrilik veya eksiklik vs.)
•Göğüs ve karın boşluğuna ait sakatlıklar (akciğer ve karaciğer problemleri, mide ve bağırsaklara ait problemler, böbrek ve idrar kesesine ait problemler vs.)
•El ve ayaklardaki kemik sayıları ve şekil bozukluğu (kol ve bacak kemiklerinde eksiklik, elde ve ayakta içe – dışa dönüklük vs.)
•Bebeğin içinde bulunduğu suya ve plasentaya (eş) ait problemler (suyun azalması veya artması, plasentanın anormal yerleşimi vs.)
•Bebek kalbinin belirgin yapısal gelişim bozuklukları.
Tespit edilen anormalliklerden bazılarına anne karnında müdahale mümkündür. Bazı fetüs anormalliklerinin erken teşhisi ve takibi de büyük faydalar sağlar.” diyerek sözlerini sonlandırdı.